بیش فعالی کودکان و مشکلات توجه و تمرکز یکی از شایع ترین مشکلات در اختلالات روانشناختی است. کودکان با مشکلات بی توجهی-بیش فعالی در کارهایشان بی دقت هستند. حواسشان زود پرت می شود. در یادگیری به مشکل می خورند. به دلیل صبر و حوصله کم، زود خسته می شوند. برخی از این کودکان جنب و جوش زیادی دارند که از آن به بیش فعالی یاد می کنند. درمان زود هنگام بی توجهی و بیش فعالی ضروری است.
بیش فعالی کودکان چیست؟
مشکلات توجه و تمرکز یکی از مهم ترین و شایع ترین مشکلات در دوران کودکی است. هر چند بی توجهی و حواسپرتی در اختلالات روانشناختی دیگری دیده می شود، اما اختلال بی توجهی توجه-بیش فعالی مشکلی است که اصلی ترین علامت آن بی توجهی و عدم تمرکز در کارها است. علامت اصلی دیگر کودکان بی توجه، بیش فعالی و جنب و جوش زیاد است.
برخی کودکان بیش فعال فقط علامت های بی توجهی را دارند که به آن ADD یا بی توجهی-بیش فعالی نوع اول می گویند. برخی کودکان بیش فعال فقط علامت و نشانه های بیش فعالی را دارند که به آنها بی توجه نوع دوم می گویند. اگر کودکی بی توجه-بیش فعال هر دو نوع علامت و نشانه ها را داشته باشد، به بی توجهی-بیش فعالی نوع ترکیبی مبتلا است.
نباید فراموش کرد که هر کودک بی توجه-بیش فعالی دارای ویژگی های خاص خودش است و در هر کدام از علامت و نشانه ها می تواند در شدت و میزان آن متفاوت باشد. قبل از هر چیز باید علامت و نشانه های کودکان بیش فعال (ADHD) را شناخت.
علامت و نشانه های بیش فعالی کودکان
علامت های اختلال بی توجهی و بیش فعالی (ADHD) را می توان در دو دسته طبقه بندی کرد:
علامت های بی توجهی
- بی توجهی: به ویژه در کارهایی که نیاز به یادگیری مهارت ها و مطالب جدیدی دارد.
- بی دقتی در کارها: نمونه های آن در درس می تواند نقطه انداختن، سرکِش انداختن، حرف انداختن در رونویسی یا املا باشد. جا گذاشتن کلمه در روخوانی، جا گذاشتنِ خطِ کتاب هنگام خواندن و گم کردن خط کتاب از موارددیگر بی دقتی است.
- حواسپرتی: مثلا سر کلاس مدام حواسشان به همکلاسی هایشان پرت می شود. کوچک ترین سر و صدا یا اتفاقی اطرافشان باعث حواسپرتی و بی توجهی کودکان ADHD به کاری می شود که مشغول آن هستند؛ مخصوصا در تکالیف مدرسه و کارهایی که دوست ندارند انجام دهند.
- عدم تمرکز: کودکان بی توجه نمی توانند در زمان انجام تکالیف یا هر کار دیگری، روی آن تمرکز کنند. کودکان بی توجه (ADHD) به جای تمرکز کردن و جمع کردن حواسشان، با بی دقتی رفتار می کنند. فراموش کردن جزئیات معمولا یکی از ویژگی های کودکان بی توجه-بیش فعال است.
- توجه و تمرکز کوتاه: کودکان بی توجه نمی توانند به مدت طولانی روی یک کار متمرکز بمانند. این مدت طولانی برای آنها 30 دقیقه است. آنها بعد از گذشت 10 یا 15 دقیقه خسته می شوند و نمی توانند روی تکلیف یا کارشان بمانند.
- گم کردن و فراموشکاری: کودکان بی توجه معمولا وسایلشان را در خانه یا مدرسه جا می گذارند. همواره در کلاس های ورزش وسایلشان را یادشان می رود ببرند یا بردارند. گاهی حتی فراموش می کنند اصلا کلاس داشته اند. فراموش کردن دستور العمل های معلم، مربی و پدر و مادر معمولا در کودکان بی توجه وجود دارد.
اگر پدر و مادری مشاهده کردند که کودکشان کاری متفاوت از آنچه آنها از او خواسته اند انجام داد و دستور العمل را خوب اجرا نکرد، دقت کنند که امکان اختلال بی توجهی-بیش فعالی (ADHD) وجود دارد.
علامت های بیش فعالی و رفتاری/تکانشگری
- جنب و جوش و فعالیت زیاد: کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) معمولا شلوغ هستند. جنب و جوش زیادی دارند. راحت نمی نشینند. بپر بپر زیاد دوست دارند. به صورت کلی آنها خستگی ناپذیر هستند.
- بازی های پر سر و صدا: کودکان بی توجه-بیش فعالی (ADHD) معمولا در بازی هایشان سر و صدای زیادی دارند. بازی های با هیجان زیاد دوست دارند. کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) علاقه چندانی به بازی های آرام و فکری ندارند.
- دشواری در نشستن: نشستن در کلاس برای کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) سخت است. معلم ها گزارش می کنند که آنها مدام وول می خورند یا در کلاس بدون اجازه پا می شوند. احتمال اخراج از مهد کودک در کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) وجود دارد.
- وسط حرف پریدن: کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) معمولا صبر نمی کنند تا حرف طرف مقابل تمام شود. کودکان ADHD عادت دارند که وسط حرف بپرند. کودکان ADHD معمولا حرف دیگران را قطع می کنند. از آنجایی که ADHD ها بی توجه هستند و صبر کردن هم برایشان سخت است، معمولا صحبت کردن با آنها سخت است.
- عصبانیت لحظه ای: کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) خیلی زود از کوره در می روند. زود عصبانی می شوند. با کوچک ترین ناکامی ناراحت می شوند. زود هم آرام می شوند؛ به گونه ای که انگار اتفاقی نیفتاده است.
- پیروی نکردن از دستورات: کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) چونکه در مدیریت رفتار مشکل دارند، امکان پیروی از دستورات برایشان سخت است. پیروی نکردن از دستورات در مدرسه، خانه، کلاس ورزش، کلاس ریاضی، کلاس هنر و موارد مشابه در کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) معمولا دیده می شود.
- کارهای نصفه نیمه و ناتمام: شک نکنید که کودکان بی توجه-بیش فعال استاد نصفه نیمه رها کردن کارهایشان هستند. از تکالیف ساده مدرسه گرفته تا کلاس های فوق برنامه. اگر برنامه های نوجوانان و بزرگسالان بی توجه-بیش فعال (ADHD) را نگاه کنید، می بینید که چه اندازه کار ناتمام دارند و چه اندازه لیست کارهای در دستشون هم زیاد است (که درنهایت آنها هم به سرنوشت کارها رها شده دچار می شوند).
- مشکلات ارتباط اجتماعی: کودکان بی توجه-بیش فعال در روابط بین فردیشان با مشکل روبرو هستند. کودکان ADHD در ارتباط با بچه های دیگر می توانند صبر کنند و در بازی ها به بقیه زور می گویند یا قلدری می کنند. گاهی به دلیل سر و صدای زیاد آنها، بچه های دیگر طردشان می کند. از آنجایی که کودکان بی توجه-بیش فعال نمی توانند قوانین بازی را رعایت کنند، معمولا از گروه اخراج می شوند. کودکان بی توجه-بیش فعال زیادی هستند که از سمت بچه های دیگر طرد می شوند و به دلیل رفتارهای آنها انزوا و تنها می شوند.
یکی از نکات مثبت در اختلال نقص توجه-بیش فعالی یا ADHD این است که به درمان پاسخگو است. از آنجایی که بی توجهی و بیش فعالی عملکرد کودک در مدرسه را به صورت جدی با مشکل روبرو می کند، والدین نگران هستند که کودک آنها نتواند تحصیلاتش را ادامه دهد.
بسیاری از والدین از موفق نشدن فرزندانشان در آینده اضطراب می گیرند. اما برخلاف تصور، اتفاقا این کودکان به درمان پاسخگو هستند. دو دسته درمان های اصلی دارویی و غیردارویی برای کودکان بی توجه-بیش فعال (ADHD) وجود دارد.
جمع بندی
اختلال بی توجهی-بیش فعالی یا ADHD یکی از اختلالات دوران کودکی است. بی توجهی-بیش فعالی (ADHD) از اختلال های دوران کودکی است که به صورت مستقیم توجه و تمرکز و کنترل رفتار کودک را درگیر می کند.
بی دقتی، حواسپرتی، عدم تمرکز در کارها، توجه ضعیف و کوتاه، زود خسته شدن، صبر و حوصله کم، نقطه انداختن، سرکش انداختن، گم کردن خطوط در حین روخوانی، بی دقتی در انجام ریاضی، جنب و جوش زیاد، وسط حرف پریدن، زود عصبانی شدن و زود هم آرام شدن، نداشتن آینده نگری، رفتارهای ریسکی و مشکلات بین فردی از علامت ها و نشانه های کودکان بی توجهه-بیش فعال است.
بدون دیدگاه